Hz. Şuayb’ın (a.s) Kıssasından İbret Veren Yönler

Hz. Şuayb’ın (a.s) hayatından ibret veren yönler…

Medyen ve Eyke ahâlîsine peygamber olarak gönderilmiştir. Zulme ve küfre iyice dalmış olan bu insanlar, Hz. Şuayb’in bütün uyarılarına rağmen yaptıklarından vazgeçmediler. Bilhassa ölçü ve tartıda adalete riayet etmediler, doğru tartıyla tartmadılar. Hûd Sûresi 84-85. âyetlerde Hz. Şuayb’in kavmine hem ölçü ve tartıyı eksik yapmamayı, hem bunları tam yapmayı, hem de insanların mallarını eksiltip değerini düşürmeye çalışmamayı peş peşe ısrarla emrettiği görülür. Şuʻara Sûresi’nin 181-183. âyetlerinde aynı emir ve tavsiyeler tekrar edildikten sonra sağlam ve doğru terazi ile tartma emri ilave edilir. Buna riayet edilmediği takdirde yeryüzünde fesadın zuhur edeceği haber verilir.

Peygamberlerine itaat etmeyen bu kavimler nihayetinde helâk edildiler. Medyen halkını dehşetli bir sayha ve sarsıntı yakalayarak yurtlarında yere seriverdi.[1] Eyke halkının üzerine de gölgesinde serinlemek istedikleri buluttan öfkeli alevler yağdı[2], yurtları, sanki orada hiç kimse yaşamamış gibi harabeye dönüverdi.[3] İbn Abbâs (r.a), bu tarihî gerçeğe işaret ederek Medîne çarşısında esnafa şöyle seslenmiştir:

“Ey acemler! Siz öyle iki şeyin başına getirildiniz ki sizden önce pek çok ümmet onlar yüzünden helâk olmuştur: Onlar ölçü ve tartıdır!”[4]

Halef b. Havşeb (ö. 140 civârı) de şöyle demiştir: “Hz. Şuayb’in kavmi arpa sebebiyle helak oldu. (Baştan bir iki arpa fazla eksik tartıyorlardı, sonra bu hile büyüyüp gitti.) Alırken ağır bir şekilde alıyor, verirken hafif veriyorlardı.”[5]

Şuayb (a.s) diğer güzel hasletleri yanında bilhassa teraziyi adaletle tutma ve kimseye en ufak bir haksızlık yapmama konusunda bizlere örnek olmuştur.

Dipnotlar:

[1] el-Ankebût 29/37. Ayrıca bkz. el-A‘râf 7/85-93; Hûd 11/84-95; eş-Şuʻarâ 26/176-191; Sâd 38/12-14; Kâf 50/12-14.

[2] eş-Şuʻarâ 26/189; Taberî, Câmiu’l-Beyân, 19: 393-395.

[3] el-A‘râf 7/91; el-Hıcr 15/78-79; eş-Şu’arâ 26/189; el-Ankebût 29/37.

[4] Bkz. Tirmizî, Büyûʻ 9/1217; Taberî, Câmiu’l-Beyân, 22: 14, 15.

[5] İbn Ebî Hâtim, Ebû Muhammed Abdurrahman b. İdris, Tefsîru’l-Kur’âni’l-Azîm, thk. Es’ad Muhammed et-Tîb, Riyâd: Mektebetü Nizâr Mustafa el-Bâz, 1419, 5: 1520.

Kaynak: Doç. Dr. Murat Kaya, Kitabımız Kur’ân Muhtevâsı ve Fazîletleri, Erkam Yayınlıar

İslam ve İhsan