Sa’yin Farzları (şartları ve Rükünleri)

Sa’yin farzları (şartları ve rükünleri) nelerdir?

SA’YİN FARZLARI

Sa’yin geçerli olması için yerine getirilmesi gereken bazı şartlar vardır. Bunları şu şekilde sıralamak mümkündür:

1. Umre sa’yini, ihramlı olarak umre tavafından sonra yapmak

Umre yapmak üzere niyet edip ihrama giren kimsenin, umre sa’yini, umre tavafından sonra ihramdan çıkmadan önce yapması gerekir. Çünkü umre sa’yi mutlaka ihramlı olarak yapılmalıdır.

İhramdan çıktıktan sonra yapılacak olursa dem gere­kir. Tavafın peşinden ara vermeden sa’y yapmak sünnet ise de ihramdan çıkmamak şartıyla daha sonra da yapılabilir.

2. Hac Sa’yini, ihrama girdikten sonra geçerli yapmak

Hac sa’yinin asıl vakti, farz tavaftan sonradır. Ancak hac için ihrama girmiş olan bir kimse, dilerse Arafat’a çık­madan önce nâfile bir tavafın peşinden haccın sa’yini ya­pabilir. Bu durumda sa’yin mutlaka ihramlı olarak yapıl­ması gerekir.

İfrat veya kıran haccı yapanlar, isterlerse kudûm ta­vafının peşinden veya daha sonra Arafat’a çıkmadan önce haccın sa’yini yapabilirler. Ancak kudûm tavafının peşinden yapılmayıp daha sonra yapıldığı takdirde nafile bir tavafın peşinden yapılması müstehaptır.

Temettü haccı yapanlar, umreyi tamamladıktan sonra Arafat’a çıkmadan önce haccın sa’yini yapmak isterlerse, hac niyeti ile ihrama girip nafile bir tavaf yaptıktan sonra haccın sa’yini yapabilirler. Bu kimseler, ihrama girmeden haccın sa’yini yapamazlar.

Haccın sa’yi, Arafat vakfesinden önce yapılmamış ise ziyaret tavafından sonra ihramlı veya ihramsız olarak yapılabilir.

3. Hac sa’yini, hac ayları içinde yapmak

Hac aylarından önce hac için ihrama girilebilir ise de haccın menâsikinden hiç biri hac mevsiminden önce yapı­lamaz, yapıldığı takdirde geçerli olmaz.

Haccın sa’yini, kurban bayramının 1, 2 ve 3. günle­rinde (10, 11 ve 12 Zilhicce) yapmayan kimse daha sonra ülkesine dönmeden sa’yini yapabilir, her hangi bir ceza da gerekmez.

Eğer haccın sa’yini yapmadan önce ülkesine dönmüş ise, dînen geçerli bir mazereti de yoksa dem gerekir. Bu kimse Mekke’ye dönüp haccın sa’yini yapmak isterse, Mîkat sınırlarını geçmeden önce umre için ihrama girer, umresi­ni tamamladıktan sonra nafile bir tavafın peşinden haccın sa’yini yapar, böylece dem cezasından kurtulur.[1]

Dînen geçerli olan mazeret, hastalık ve tabî afetler gibi mazeretlerdir.

Şâfiî, Mâlikî ve Hanbelî mezheplerininin görüşü de bu yöndedir.[2]

4. Geçerli bir tavaftan sonra yapmak

Sa’y, müstakil bir ibadet değildir, bu itibarla geçerli bir tavaftan sonra yapılması gerekir. Ancak tavafın hemen ar­dından yapılması şart değildir, fasıla verilebilir, ancak fasıla verilmesi mekruhtur.[3]

5. Sa’yi Safa ve Merve tepeleri arasında yapmak

6. Sa’ye Safâ tepesinden başlayıp Merve tepesinde bitirmek

Sa’ye Safâ tepesinden başlanmazsa ilk şavt geçerli ol­maz. Çünkü Hz. Peygamber (s.a.s.),

“Saye, Allah’ın ayette ilk önce zikrettiği Safa’dan başlıyoruz”[4] buyurmuş[5] ve sa’ye Safâ’dan başlamıştır.

7. Sa’yin en az dört şavtını yapmak

Sa’yin ilk dört şavtını yapmak rükün, yediye tamamla­mak ise vaciptir. Bir şeyin yarısından fazlası o şeyin tamamı hükmündedir. Bu itibarla en az dört şavt yapan kimse sa’yi yapmış sayılır. Geri kalan şavtlar yapılmazsa her şavt için bir sadaka-i fıtır gerekir. Sa’y bütünüyle terk edilirse dem gerekir.

Şafiî, Malikî ve Hanbelî mezheplerine göre sa’yi yedi şavta tamamlamak rükündür[6] Çünkü Peygamberimiz (s.a.s.), “Ey insanlar! Hac menâsikinizi (ben­den) alınız (öğreniniz)”[7] buyurmuş ve kendisi de sa’yi yedi şavt olarak yapmıştır.[8]

Dipnotlar:

[1] Kâsânî, II, 135.

[2] Bâşnefer, s. 218.

[3] Kâsânî, 134. Şirbînî, II, 256.

[4] “Şüphesiz, Safâ ve Merve Allah’ın (dininin) nişanelerindendir…” (Bakara, 2/158) ayeti kast edilmektedir.

[5] Buhârî, Hac, 57. II, 161.

[6] Şirbinî, II, 255.

[7] Nesâî, Menâsik, 220. V, 270

[8] Tirmizî, Hac, 38; III, 216; Beyhakî, Hac, 194, No: 9524, V, 204.

Kaynak: Diyanet Hac İlmihali

KAYNAK :
https://www.islamveihsan.com/sayin-farzlari-sartlari-ve-rukunleri.html